درآمدی بر اصول و مبانی تشکیلات

ارکان تشکیلات

انسان، نظم، هدف و رهبر

در دهه هشتاد، هرچند محوریت اصلی فعالیتهای تشکیلاتی همچنان با فعالیتهای فرهنگی است اما تشکل‌های اجتماعی که میراث نابرابری‌های اقتصادی بودند، بیشتر بسط یافته و در کنار آنها تشکل‌های مطالبه‌گری نیز شکل گرفتند.

تشکل‌های مطالبه‌گر

تشکل های مطالبه گری به تبع فرمایش‌های مقام معظم رهبری در زمینه عدالت‌خواهی شکل گرفت و تلاش کرد تا کانون توجه خود را بر نقد و نظارت بر مسئولان متمرکز کرده و به عنوان نیروهای مردمی نقش نظارت بر حاکمیت را دنبال کند نیروهای مردمی در این مقطع به این جمع بندی رسیدند که باید حاکمیت و به طور خاص حاکمان را به عنوان سوژه فعالیت‌های خود در نظر گرفته و زیست انقلابی مسئولان و فسادستیزی را در دستور کار خود قرار دهند.

در دهه نود، علاوه بر تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی تشکل‌های مطالبه گر بیشتر بسط یافته و دامنه فعالیت‌های آنان توسعه یافت در کنار این تشکل‌ها، به دلیل تأکیدات مقام معظم رهبری در زمینه مسائل اقتصادی و خصوصاً تولید، با شکل گیری فعالیتهای مردمی معطوف به تولید مواجه بودیم این تشکل‌ها بعضاً به صورت فعالیت‌های خانگی و در برخی موارد هم به صورت حرفه ای و در قالب شرکت یا مؤسسه وارد فعالیت اقتصادی شدند.

تشکل‌های پیشرفت محور

یکی از انواع تشکل‌های جدید که در این دهه شروع به شکل گیری کرد، تشکل‌های پیشرفت محور است. این نوع تشکل‌ها در مقایسه با اشکال پیشین فعالیت‌های مردمی، به جای تمرکز تخصصی بر یک موضوع به دنبال تحقق مسئله پیشرفت و توسعه در یک محیط جغرافیایی هستند.در واقع اگر تاکنون تشکل‌هایی همانند خیریه با مجموعه‌های تربیتی بر یک مسئله خاص متمرکز بودند تشکل‌های پیشرفت به سمت راه اندازی مجموعه‌هایی با مأموریت‌های چندگانه رفته و به جای ورود به پیامدها و معلول‌های مسائل اقتصادی و اجتماعی به سمت شناسایی گلوگاه‌ها و علتهای رشد و پیشرفت هر منطقه رفته و تلاش میکنند تا در قالب یک برنامه بلندمدت پیشرفت را در تمام شئون زندگی انسان‌های منطقه فراهم سازند.

نکته مهم در حرکت عمومی فعالیتهای تشکیلاتی در کشور، این است که هر چه تجربه فعالان تشکیلاتی در این حوزه پربارتر شده، مجموعه‌ها از عملیات‌های موردی و مقطعی به سمت برنامه‌های جامع و بلند مدت حرکت کردند. افق حرکت نیروهای تشکیلاتی در طول زمان از حل مسئله به ساختن دولت، جامعه و تمدن اسلامی تکامل یافته است. این تکامل گفتمانی امری است که بیش از هر چیز میتواند آینده درخشان تری را برای فعالیتهای تشکیلاتی کشور فراهم سازد.