کتاب ها

تصوف و عرفان اسلامی را در نگاه کلان میتوان در دو جهت گیری جاری دانست؛ جهت گیری: اول جریانها و فرقه های انحرافی که ویژگی‌هایی دارند چون شریعت گریزی، خردگریزی یا خردستیزی، انزواطلبی و بریدن از اجتماع، شانه خالی کردن از تکالیف عمومی، انفعال و بی طرفی در برابر حوادث اجتماعی و سیاسی و جریان‌های سرنوشت ساز فکری و فرهنگی استبداد پذیری، خمودگی و دنیا گریزی، ترک کار و کوشش و دانش دقت در این ویژگی‌‎ها بسترهای گسترده‌ای برای آمیزش با اسلام رحمانی به تصویر می‌کشد.

جهت گیری دوم: عرفان توحیدی و شریعت باور است که در عین پذیرش همه‌ی مسئولیت‌های عمومی و تکالیف فردی و جمعی برسیر و سلوک، تفکر، مراقبه مجاهدت اکبر و اصغر، توحید و اصالت وحدت نگری، شهود و یقین تأکید دارد. این گرایش عرفانی انطباق دارد با سیره‌ی انبیا و برگزیدگان الهی برخی نمودهای آن در خلوت حراء و ریاضت‌های مشروع و تفکر و مراقبه و مجاهدت انسان‌های کامل ،اعصار ظهور و بروز یافته است. قرآن، صحیفه‌ی سجادیه، دعای عرفه، دعای ابوحمزه و مانند آن حامل چنین عرفانی است. رگه‌ها و جریان‌هایی از این جنبش معناگرا در متون مدون عرفانی و عُرف رایج میان عارفان اصیل قابل ردیابی است. این نحله‌ی شهودی عین توحید، همراه شریعت و همسو با عقلانیت است و همانند ابعاد و اضلاع منشوری واحد عمل میکند و تزاحمی با دیگر ساحات دین بر نمی‌انگیزد تا نیاز به تفکیک و تقلیل افتد. تئوری آقای سروش برای پیش برد اسلام و مسلمین و رهاندن از بحران، متوجه گرایش نخست از عرفان است نه عرفان وحیانی و توحیدی؛ زیرا آموزه هایی چون وحدت نگری ،تعبّد شهود و یقین با اومانیسم و لیبرالیسم و سکولاریسم و پلورالیسم…..

محمد، در اجتماع آن روزِ مکه، شخصیتی پاک دامن و با وقار بود که جایگاه خاصی داشت.

مکه، شهر زورمندان بود؛ و زورمندان، همان ثروتمندان بودند؛ و ثروت، گاهی و بلکه بیشتر زمان ها، ثروتمند را فریب می ده و او را فاسد می کند.

از همین روی، خانة «عبدالله پسر جَدعان» شاهد پیمانی اخلاقی به نام «پیمان جوانمردان» بود تا به حاجیانی که وارد مکه می شوند، ستم نشود.

محمد نیز عضو این پیمان شد؛ پیمانی که باعثِ نجاتِ «قَتول» از دام تجاوز و رسوایی شد.

سیرۀ تربیتی قرآن کریم، افزون بر بیان مفاهیم، معرفی مصادیق و الگوهای عینی و خارجی است؛ ازاین رو در قرآن کریم بیش از دو هزار آیه درباره انبیای الهی علیهم السلام آمده است. این امر نشان می دهد که مطالعه و بررسی زندگی انبیای گذشته، برای امت پیامبر خاتم صلی الله‌علیه‌وآله نیز راهگشا و هدایت بخش است؛ زیرا همۀ انبیا، با اینکه به شرایط زمان، مکان و استعدادها توجه داشته اند، ولی مخاطبشان «نظام فطرت » بوده
است؛ نظامی که خدای متعال آن را در وجود همۀ انسان ها قرار داده است. ازاین رو، به تعبیر قرآن کریم، زندگی امت های انبیای پیشین مثَلی برای امت خاتم است: (و آنان را پيشينه و مثَلی براى آيندگان گردانيديم) نکتۀ دیگری که ما را به زندگانی انبیای پیشین متوجه می کند این است که همۀ انبیا در دعوت و هدایتگری به اصلی واحد متکی هستند و در حرکتی مستمر با هم پیوستگی دارند؛ هر پیامبری تصدیق کنندۀ پیامبران پیشین، و بشارت دهنده به انبیای پس از خود است؛ بلکه از ابتدا بشارت به نهایت را نیز دارند.